وب ۳ چیست و چرا آینده روشنی دارد

روند تکامل وب (Web)

وب در اصل به اینترنت گفته می‌شود و در اینجا منظور فرایندی است که اینترنت طی چندین دهه از زمانی که اختراع شده است تاکنون طی کرده است.

وب ۱ (اینترنت نسل یک)- ۱۹۹۵ صفحات وب استاتیک
وب ۲ (اینترنت نسل دو)- ۲۰۰۴ وب‌سایت داینامیک و اپلیکیشن‌های موبایل که کاربران می‌توانند داده‌های خود را به آن اضافه کنند.
وب ۳ (اینترنت نسل سه)- ۲۰۱۸ اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز

در ادامه توضیحات بیشتری در مورد هر کدام از نسل‌های مختلف اینترنت یا وب و ویژگی‌های ارائه خواهیم داد.
وب ۱ (Web1)

وب ۱ یا اینترنت نسل ۱ برای اولین بار توسط تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee) در سال ۱۹۸۹ ایجاد شد. اینترنت نسل اول از یک مدل پایگاه داده سلسله مراتبی استفاده می‌کرد که در آن اطلاعات از سرورها به مشتریان منتقل می‌شد.

نسل دوم اینترنت به نام وب ۲ (web 2.0) در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی به وجود آمد که یک مدل همتا به همتا برای به اشتراک‌گذاری داده‌ها و اطلاعات معرفی کرد.
وب ۲ (Web2)

اصطلاح وب ۲ برای اولین بار توسط تیم اوریلی (Tim O’Reilly) در سال ۲۰۰۴ معرفی شد. اینترنت نسل دو مبتنی بر یک مدل پایگاه داده متمرکز و یک شبکه جهانی بود که اطلاعات و داده‌های کاربران از طریق آن در سرورهای جهانی جریان می‌یافت.
وب ۳ (Web3)

در این دوره که در سراسر جهان از اینترنت نسل ۳ یا به عبارتی وب ۳ استفاده می‌شود، اطلاعات کاملاً غیرمتمرکز هستند و هیچ شخص یا سازمانی داده‌های کاربران را مدیریت و کنترل نمی‌کند.

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد اینترنت نسل سوم هستند که مفهوم شبکه اینترنت غیرمتمرکز را به بهترین وجه ممکن امکان‌پذیر می‌سازند که اجازه می‌دهند اطلاعات بین کاربران و بدون دخالت اشخاص ثالث جریان یابند.

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز اصولاً توسط کسی اداره نمی‌شوند و جریان اطلاعات توسط قراردادهای هوشمند (smart contracts) مدیریت می‌شوند.

وب ۳ از طیف گسترده‌ای از فناوری‌های غیرمتمرکز مانند اتریوم (Ethereum)، مونرو (Monero)، کوانتوم (Qtum)، فایل سیستم بین سیاره‌ای (IPFS) و بسیاری دیگر پشتیبانی می‌کند.

وب ۳ چیست؟

از زمانی که اینترنت نسل اول برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ اختراع شد این فناوری به‌سرعت به رشد خود ادامه داد و موفق شد در مدت زمان کوتاهی جهان را تغییر دهد. تمامی وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها، جستجوگرها و هر چیزی که در دنیا امروز به اینترنت مربوط می‌شود به لطف وب ۱ که در سال ۱۹۹۰ اختراع شد، اکنون در دسترس ما قرار دارند.

وب ۱ در ابتدا «read-only web» یا «static web» نامیده می‌شد که تنها شامل سایت‌هایی که محتوای ثابت عمدتاً در قالب متن یا تصویر داشتند، می‌شد. به عبارت ساده‌تر، سه مرحله مختلف اینترنت را می‌توان به‌صورت زیر خلاصه کرد:

وب ۱- استاتیک
وب ۲- داینامیک یا محرک
وب ۳- غیرمتمرکز

بعد از وب ۱، نسل بعدی اینترنت یعنی وب ۲ به دنیای تکنولوژی معرفی شد. اینترنت نسل دوم به لطف پیشرفت در فناوری‌های وب مانند جاوا اسکریپت (Javascript)، HTML5، CSS3 و … تعامل بیشتری داشت و پلتفرم‌های جدیدی مانند یوتیوب، فیس‌بوک، مای اسپیس، ویکی‌پدیا و … را معرفی کرد.

وب ۲ به نسخه‌ای از اینترنت اشاره دارد که امروزه اکثر ما با آن آشنا هستیم و از آن استفاده می‌کنیم. ظهور اینترنت نسل دوم عمدتاً توسط سه لایه اصلی تکنولوژی از جمله تلفن همراه، رسانه‌ها اجتماعی و فضای کلود (cloud) انجام شده است. درواقع این نسل از اینترنت تحت سلطه شرکت‌های بزرگ قرار دارد که در ازای دسترسی به اطلاعات شخصی کاربران خدمات خود را به آنان ارائه می‌دهند.

با این وجود به‌تازگی مردم متوجه شده‌اند که این داده‌های شخصی که در دسترسی شرکت‌های بزرگ قرار دارند چه اندازه مهم هستند.

ویژگی وب ۳ یا اینترنت نسل ۳ چیست؟

اگرچه فرایند تغییر اینترنت از وب ۱ به وب ۲ فرایند نسبتاً ساده‌ای بود اما تغییر وب ۲ به وب ۳ آن‌چنان که باید و شاید ساده نیست. برای درک بیشتر این موضوع ابتدا باید ویژگی‌ها و نوآوری‌های منحصر به فرد اینترنت نسل ۳ را در نظر بگیرید.

وب معنایی (Semantic web)

وب ۳ فناوری‌های وب را برای تولید، اشتراک‌گذاری و ارسال محتوا از طریق جستجو و تجزیه و تحلیل بر اساس توانایی درک معنای کلمات بهبود می‌بخشد. این امر با وب ۲ متفاوت است چرا که وب ۲ بر درک کلمات کلیدی و اعداد متکی است.

هوش مصنوعی

وب ۳ همچنین قادر به درک زبان و مفهوم جملات همانند انسان‌ها است. علاوه بر این، می‌تواند اطلاعات واقعی را از اطلاعات جعلی تشخیص دهد. این هوش مصنوعی (Artificial intelligence) به نتایج سریع‌تر، مرتبط با مقصود کاربر و هوشمندتر می‌شود که نیازهای کاربران را بهتر برآورده می‌کند.

گرافیک سه بعدی

اینترنت نسل سوم همچنین فناوری‌های سه بعدی و واقعیت مجازی را ادغام کرده و به این صورت مرز بین دنیای واقعی و مجازی را از بین می‌برد. به عنوان مثال می‌توان به برنامه‌های کاربردی فضایی، بازی‌های کامپیوتری و راهنمای محصولات تجاری الکترونیک اشاره کرد.

قابلیت اتصال

اطلاعات در وب ۳ اغلب از طریق فراداده‌های معنایی (semantic metadata) به هم متصل می‌شوند و با قرار دادن تمام اطلاعات در اختیار کاربر، تجربه کاربری بهتری را ارائه می‌دهند.

فراگیر بودن

در عصر مدرن، اینترنت نسل سوم، اینترنتی است که برای همه، در هر مکان و زمان در دسترس است. در آینده‌ای نه چندان دور اتصال به اینترنت دیگر محدود به دستگاه‌های وب ۲ مانند کامپیوترها و تلفن‌های هوشمند نخواهد بود. اینترنت اشیا (IoT) ایجاد و اتصال دستگاه‌های جدید به اینترنت را تسهیل می‌کند.